اندیشه

براى انسان گرد آمده ایم، که ادیان از براى اوست، ادیان یکى بودند و هریک ظهور دیگرى را بشارت می‏ داد و دیگری را تصدیق می کرد. به‏ این ادیان، خداوند مردم را از تاریکیها به سوى نور بر کشید و به ایشان پیمودن راه صلح و مسالمت آموخت.

ادیان یکى بودند، زیرا مبدأ همۀ آنها، خدا، یکی است؛ هدف همۀ آنها، انسان، یکی است؛ و میدان سرنوشت، جهان هستى، یکی است. و چون هدف را فراموش کردیم و از خدمت انسان فاصله گرفتیم، خدا هم ما را وانهاد و از ما دور شد...

گفت و گو در جهان کنونی امری نو پدید است که رشد معرفت را در گرو نقادی شدن مستمر می داند؛ «محصول شنیدن و گفتن» است که حاصل آن تولید اندیشه و دستیابی به قواعد جدید می شود و این البته مهمتر از «دانستن» است.

گفت و گو هدفمند است، از این رو هر گفتنی، گفت و گو نیست. پرسه زدن در وادی گفتار و بیهوده گری کلامی با گفت و گو، که باید دارای دقت و تأمل و قاعده باشد، تفاوت دارد. هدف گفتگو یافتن پاسخ برای یک مسئله نظری و رفع یک مشکل عملی است که همگان با آن مواجه اند یا بر سر آن توافق دارند.

امروزه پس از تجربه های طولانی بشری در جنگها و گریزها و بعد از کارنامه ای خسارت بار از درگیری ها و خشونتها، هر چه می گذرد باور نخبگان و فرزانگان در کشورها و جوامع مختلف بیشتر بر حول محور ضرورت گفتگو یگانگی و همرنگی یافته است.

شاید بتوان گفت که طی دهه های اخیر آرام آرام صدایی واحد از اندیشمندان در همه جای جهان به گوش می رسد و دیدگاهی مشترک از این باور شکل می گیرد که برای حل مشکلات و رویارویی با تهدیدها چاره ای جز ارتباط مسالمت آمیز و تعامل انسانی مثبت نداریم و در نهایت به تعبیر زیبای امام موسى صدر «راهی جز گفتگو نیست».

در گفتگو بازنده‌ای نیست. همه اطراف گفتگو از آن بهره‌مند می شوند. هر کس که آگاهانه وارد گفتگو شد آگاهانه بهره می گیرد. اما آن کس که از سر اکراه هم وارد گفتگو شد باز بدون آنکه خود بداند از گفتگو نفع خواهد برد.

در فلسفه میان فرهنگی پذیرش دیگری و احساس نیاز به وی و آمادگی برای گفتگو و در سطحی عمیقتر «میان فرهنگی اندیشیدن» به عنوان اصولی اساسی، تلقی می شوند که تنها بدان شیوه می توان به اندیشه های کاملتر نزدیک شد.